Men onderscheidt een aantal vormen van kristalartropathie. De meest voorkomende kristalartropathieën zijn jicht of artritis urica, veroorzaakt door uraatkristallen, en pseudojicht, veroorzaakt door calciumpyrofosfaatkristallen. Een veel zeldzamere kristalaandoening op oudere leeftijd, veroorzaakt door hydroxyapatietkristallen, kan leiden tot destructie van een schouder (milwaukeeschouder). Het vrijkomen van kristallen in de gewrichtsholte geeft aanleiding tot een heftige ontstekingsreactie, vaak met koorts en algehele malaise. Het aantonen van deze kristallen in het gewrichtspunctaat met behulp van een polarisatiemicroscoop is bewijzend voor een kristalaandoening. Kristalartropathieën hebben een klassieke voorkeur voor bepaalde gewrichten. Bekend zijn het basisgewricht van de grote teen bij jicht en de knie bij pseudojicht.
