Skip to main content

Welkom bij THIM Hogeschool voor Fysiotherapie & Bohn Stafleu van Loghum

THIM Hogeschool voor Fysiotherapie heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen. Je kunt je links eenvoudig registreren. Met deze gegevens kun je thuis, of waar ook ter wereld toegang krijgen tot Mijn BSL. Heb je een vraag, neem dan contact op met helpdesk@thim.nl.

Registreer

Om ook buiten de locaties van THIM, thuis bijvoorbeeld, van Mijn BSL gebruik te kunnen maken, moet je jezelf eenmalig registreren. Dit kan alleen vanaf een computer op een van de locaties van THIM.

Eenmaal geregistreerd kun je thuis of waar ook ter wereld onbeperkt toegang krijgen tot Mijn BSL.

Login

Als u al geregistreerd bent, hoeft u alleen maar in te loggen om onbeperkt toegang te krijgen tot Mijn BSL.

Top
Gepubliceerd in:

01-12-2005 | Geschiedenis

De huisarts en ‘de Spaansche griep’ 1918-1920

Auteur: prof.dr. RA de Melker

Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap | Uitgave 13/2005

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

De Melker RA. De huisarts en ‘de Spaansche griep’ 1918-1920. Huisarts Wet 2005;48(13):684-8.
De Spaanse griep was een pandemie en een menselijk drama van ongekende omvang met wereldwijd 50 miljoen doden. In ons land overleden ongeveer 30.000 mensen, vooral kinderen en jongeren. Ondanks de naam ‘Spaansche griep’ lag de oorsprong óf in China óf in de VS. Door de oorlogsomstandigheden kon de pandemie zich ongekend snel uitbreiden. Ook in ons land trad de pandemie in drie golven op, waarvan de tweede de ernstigste was. Het ziektebeeld was veel ernstiger dan huisartsen gewend waren: peracuut begin, hoge koorts, gevoel doodziek te zijn en veel complicaties zoals pneumonieën en bloed opgeven. Huisartsen gaven bedrust, analgetica en antipyretica. Vaak werd er met allerlei inspuitingen zoals sublimaat geëxperimenteerd. Hoewel huisartsen door een groot aantal huisvisites overbelast waren, rapporteerden ze epidemiologische gegevens aan de Gezondheidsraad en publiceerden ze hun ervaringen in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. Vooral in de arme veenstreken konden huisartsen het werk niet aan. Ondanks het feit dat het aantal doden het aantal slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog (9 miljoen) verre overtrof, hebben historici 86 jaar nauwelijks aandacht aan deze ramp besteed. Hoewel er nu meer bestrijdingsmogelijkheden zijn, lijkt het opgestelde Beleidsdraaiboek influenzapandemie de consequenties voor de huisarts te onderschatten.
Literatuur
go back to reference Taubenberger JK, Reid AH, Kraft AE, Bijwaard KF, Fanning TG. Initial genetic characterization of the 1918 “Spanish” influenzavirus. Science 1997;275:1793-6.CrossRefPubMed Taubenberger JK, Reid AH, Kraft AE, Bijwaard KF, Fanning TG. Initial genetic characterization of the 1918 “Spanish” influenzavirus. Science 1997;275:1793-6.CrossRefPubMed
go back to reference De Gooyer AC. De Spaanse griep van ’18. Amsterdam: Philips-Duphar, 1968. De Gooyer AC. De Spaanse griep van ’18. Amsterdam: Philips-Duphar, 1968.
go back to reference Kroes ACM, Spaan WJM, Claas ECJ. Van vogelpest tot influenzapatiënt: reden tot voorzorgen. Ned Tijdschr Geneeskd 2004;148:48-63. Kroes ACM, Spaan WJM, Claas ECJ. Van vogelpest tot influenzapatiënt: reden tot voorzorgen. Ned Tijdschr Geneeskd 2004;148:48-63.
go back to reference Oxford JS. Influenza. A pandemic of the 20th century with special reference to 1918: virology, pathology and epidemiology. Rev Med Virol 2000;10:19-33.CrossRef Oxford JS. Influenza. A pandemic of the 20th century with special reference to 1918: virology, pathology and epidemiology. Rev Med Virol 2000;10:19-33.CrossRef
go back to reference Kobassa D, Takada A, Shinya K, Hatta M, Halfmann P, Theriault S, et al. Enhanced virulence of influenza A virusses with the haemagglutinin of the 1918 pandemic virus. Nature 2004;43:703-7.CrossRef Kobassa D, Takada A, Shinya K, Hatta M, Halfmann P, Theriault S, et al. Enhanced virulence of influenza A virusses with the haemagglutinin of the 1918 pandemic virus. Nature 2004;43:703-7.CrossRef
go back to reference Pennesi E. First genes isolated from the deadly 1918 Flu virus. Science 1997;275:1739.CrossRef Pennesi E. First genes isolated from the deadly 1918 Flu virus. Science 1997;275:1739.CrossRef
go back to reference Philips H. The re-appearing shadow of 1918: trends in the history of the 1918-19 influenza pandemic. Can Bull Med Hist 2004;21:121-34.PubMed Philips H. The re-appearing shadow of 1918: trends in the history of the 1918-19 influenza pandemic. Can Bull Med Hist 2004;21:121-34.PubMed
go back to reference Vugs R. In veel huizen wordt gerouwd. De Spaanse griep in Nederland. Soesterberg: Aspekt, 2002. Vugs R. In veel huizen wordt gerouwd. De Spaanse griep in Nederland. Soesterberg: Aspekt, 2002.
go back to reference Oxford J. The history of the influenza pandemic: 1918-1919 [Abstract]. Joint Scientific Meeting on Infectious Diseases and microbiology, November 2004. Oxford J. The history of the influenza pandemic: 1918-1919 [Abstract]. Joint Scientific Meeting on Infectious Diseases and microbiology, November 2004.
go back to reference Porter R, editor. The Cambridge Illustrated History of Medicine. Cambridge: Cambridge University Press, 1998. Porter R, editor. The Cambridge Illustrated History of Medicine. Cambridge: Cambridge University Press, 1998.
go back to reference Messenger CH. The century of warfare. London: Harper Collins, 1995. Messenger CH. The century of warfare. London: Harper Collins, 1995.
go back to reference Keegan J. De eerste wereldoorlog 1914-1918. Amsterdam: Balans/Halewijck, 1998. Keegan J. De eerste wereldoorlog 1914-1918. Amsterdam: Balans/Halewijck, 1998.
go back to reference Potter ChW. Chronicle of Influenza pandemics. In: Nicholson KG, Webster RG, Hay AJ. Textbook of influenza. Oxford: Blackwell Science, 1998. Potter ChW. Chronicle of Influenza pandemics. In: Nicholson KG, Webster RG, Hay AJ. Textbook of influenza. Oxford: Blackwell Science, 1998.
go back to reference Van der Horst H. Nederland. De vaderlandse geschiedenis van de prehistorie tot nu. Amsterdam: Bert Bakker, 2005. Van der Horst H. Nederland. De vaderlandse geschiedenis van de prehistorie tot nu. Amsterdam: Bert Bakker, 2005.
go back to reference Von der Dunk HW. De verdwijnende hemel. Over de cultuur van Europa en de twintigste eeuw. Amsterdam: Meulenhoff, 2000. Von der Dunk HW. De verdwijnende hemel. Over de cultuur van Europa en de twintigste eeuw. Amsterdam: Meulenhoff, 2000.
go back to reference Bollet AJ. Plagues & Poxes. The impact of human history on epidemic diseases. New York: Demos, 2004. Bollet AJ. Plagues & Poxes. The impact of human history on epidemic diseases. New York: Demos, 2004.
go back to reference Helfrich J. De Spaanse griep 1918. In: Wind WEC en Wind- Zeilstra PT. Dokters in Hunsingo, Fivelingo en Westerkwartier. Kroniek en verhalen 1850-1994. Bedum: Profiel, 1994. Helfrich J. De Spaanse griep 1918. In: Wind WEC en Wind- Zeilstra PT. Dokters in Hunsingo, Fivelingo en Westerkwartier. Kroniek en verhalen 1850-1994. Bedum: Profiel, 1994.
go back to reference Kolata G. Griep. Het verhaal van de Grote Influenza Epidemie van 1918 en de Zoektocht naar het dodelijk Virus. Amsterdam: De Bezige Bij, 1999. Kolata G. Griep. Het verhaal van de Grote Influenza Epidemie van 1918 en de Zoektocht naar het dodelijk Virus. Amsterdam: De Bezige Bij, 1999.
go back to reference Van de Velde JJ. De epidemiologie van de Spaansche griep. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II B):517-22. Van de Velde JJ. De epidemiologie van de Spaansche griep. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II B):517-22.
go back to reference Quanjer AAJ. De griep in Nederland in 1918 tot 1920. ’s-Gravenhage: Gezondheidsraad, 1921. Quanjer AAJ. De griep in Nederland in 1918 tot 1920. ’s-Gravenhage: Gezondheidsraad, 1921.
go back to reference Enklaar WF, Van der Veen S. Een 750-tal gevallen van Spaansche griep in het garnizoen Assen. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II A):442-4. Enklaar WF, Van der Veen S. Een 750-tal gevallen van Spaansche griep in het garnizoen Assen. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II A):442-4.
go back to reference Aulbers BJM, Bremer GJ, redactie. De huisarts van toen. Een historische benadering. Rotterdam: Erasmus Publishing, 1995. Aulbers BJM, Bremer GJ, redactie. De huisarts van toen. Een historische benadering. Rotterdam: Erasmus Publishing, 1995.
go back to reference Anonymus. Vrees voor een onbekende griep? Wat doet de huisarts bij een pandemie? Huisarts Wet 2004;47:NHG-151. Anonymus. Vrees voor een onbekende griep? Wat doet de huisarts bij een pandemie? Huisarts Wet 2004;47:NHG-151.
go back to reference Rimmelzwaan G, Fouchier R, Osterhaus A. Vogelpest als voorbode van een nieuwe influenzapandemie. Infectieziekten Bulletin 2004;15:86-8. Rimmelzwaan G, Fouchier R, Osterhaus A. Vogelpest als voorbode van een nieuwe influenzapandemie. Infectieziekten Bulletin 2004;15:86-8.
go back to reference Hamaker HG. Ervaringen van een practiseerend geneesheer tijdens de griep epidemie Ned Tijdschr Geneeskd 1919;63 (I B):1697-8. Hamaker HG. Ervaringen van een practiseerend geneesheer tijdens de griep epidemie Ned Tijdschr Geneeskd 1919;63 (I B):1697-8.
go back to reference Heyermans L. De zorg voor onze gezondheid in het dagelijksch leven. Amsterdam: Querido, 1931. Heyermans L. De zorg voor onze gezondheid in het dagelijksch leven. Amsterdam: Querido, 1931.
go back to reference Ploem RWJ. Een “Spaansche griep” epidemie. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62( II A):385-7. Ploem RWJ. Een “Spaansche griep” epidemie. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62( II A):385-7.
go back to reference Giltary A. De influenza epidemie te Amsterdam, vergeleken met die van 1890 en 1900. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II B ):1678-9. Giltary A. De influenza epidemie te Amsterdam, vergeleken met die van 1890 en 1900. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II B ):1678-9.
go back to reference Vos L. De Spaansche griep. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 ( II A):796-8. Vos L. De Spaansche griep. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 ( II A):796-8.
go back to reference Duymaer van Twist DJ. Sublimaat behandeling bij “Spaansche griep”. Ned Tijdschr Geneeskd. 1918;62 (II B): 1826-8. Duymaer van Twist DJ. Sublimaat behandeling bij “Spaansche griep”. Ned Tijdschr Geneeskd. 1918;62 (II B): 1826-8.
go back to reference Vorster JCPJ. Sublimaat behandeling bij Spaansche Griep. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II B):1892-3. Vorster JCPJ. Sublimaat behandeling bij Spaansche Griep. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II B):1892-3.
go back to reference Orbaan C Jr. Behandeling van verwikkelingen bij griep met sublimaat inspuitingen. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II B):1899-1900. Orbaan C Jr. Behandeling van verwikkelingen bij griep met sublimaat inspuitingen. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II B):1899-1900.
go back to reference Van Andel MA. Intraveneuze collargol inspuitingen bij griep-pneumonie. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II B):1963-6. Van Andel MA. Intraveneuze collargol inspuitingen bij griep-pneumonie. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II B):1963-6.
go back to reference Niemeyer M. Spaansche griep en morbus maculosis. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II B):1897-8. Niemeyer M. Spaansche griep en morbus maculosis. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II B):1897-8.
go back to reference Wijnbrants J. Praktijkwaarneming in griepepidemie door gemobiliseerde artsen. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II B):1770. Wijnbrants J. Praktijkwaarneming in griepepidemie door gemobiliseerde artsen. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II B):1770.
go back to reference Van de Velde JJ. Praktijkwaarneming door gemobiliseerde artsen. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II B):1927-8. Van de Velde JJ. Praktijkwaarneming door gemobiliseerde artsen. Ned Tijdschr Geneeskd 1918;62 (II B):1927-8.
go back to reference Straub MS. De influenza epidemie van 1918 tot 1917. Ned Tijdschr Geneeskd 1959;103:1208-14.PubMed Straub MS. De influenza epidemie van 1918 tot 1917. Ned Tijdschr Geneeskd 1959;103:1208-14.PubMed
go back to reference Mulder J, Masurel N, Hers JFPH. De Aziatische influenza-pandemie van 1958. Ned Tijdschr Geneeskd 1958;102 (II B):1992-9.PubMed Mulder J, Masurel N, Hers JFPH. De Aziatische influenza-pandemie van 1958. Ned Tijdschr Geneeskd 1958;102 (II B):1992-9.PubMed
go back to reference Van Genugten MLL, Heijnen MLA, Jager JC. Pandemic influenza: scenario's on healthcare resource use. Bilthoven: RIVM, 2001. Van Genugten MLL, Heijnen MLA, Jager JC. Pandemic influenza: scenario's on healthcare resource use. Bilthoven: RIVM, 2001.
go back to reference Van Loon FPL, Voordouw ACG, Simonian S, Koopmans PP. Griepremmers in kritisch perspectief. Ned Tijdschr Geneeskd 2000;144:165-7.PubMed Van Loon FPL, Voordouw ACG, Simonian S, Koopmans PP. Griepremmers in kritisch perspectief. Ned Tijdschr Geneeskd 2000;144:165-7.PubMed
Metagegevens
Titel
De huisarts en ‘de Spaansche griep’ 1918-1920
Auteur
prof.dr. RA de Melker
Publicatiedatum
01-12-2005
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Huisarts en wetenschap / Uitgave 13/2005
Print ISSN: 0018-7070
Elektronisch ISSN: 1876-5912
DOI
https://doi.org/10.1007/BF03084119