Endocrinologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de (patho)fysiologie van de klieren die hormonen in de bloedbaan uitscheiden. Hormonen zijn chemische signaalstoffen die de functie van diverse doelweefsels en -organen beïnvloeden. Endocrinologie kan derhalve ook worden beschouwd als de leer van de regulatie van weefseldifferentiatie en metabolisme door hormonen. Centraal voor het begrip van hormoonwerking is het receptorconcept. Een receptor, die uit één of twee eiwitketens bestaat (monomeer of dimeer), bindt het hormoon bindt en geeft het signaal door; in feite gaat het dus om een signaaltransducer (figuur 19.1). Bij signaaloverdracht via de bloedbaan spreekt men van
endocriene effecten
, bij signaaloverdracht op naastgelegen cellen van
paracriene effecten
van hormonen, bij signaaloverdracht binnen cellen van
intracriene effecten
.
