Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften Toetsvragen Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
Inloggen

Welkom bij THIM Hogeschool voor Fysiotherapie & Bohn Stafleu van Loghum

THIM Hogeschool voor Fysiotherapie heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen. Je kunt je links eenvoudig registreren. Met deze gegevens kun je thuis, of waar ook ter wereld toegang krijgen tot Mijn BSL. Heb je een vraag, neem dan contact op met helpdesk@thim.nl.

» Andere revante producten voor THIM studenten en medewerkers.

Registreer

Om ook buiten de locaties van THIM, thuis bijvoorbeeld, van Mijn BSL gebruik te kunnen maken, moet je jezelf eenmalig registreren. Dit kan alleen vanaf een computer op een van de locaties van THIM.

Eenmaal geregistreerd kun je thuis of waar ook ter wereld onbeperkt toegang krijgen tot Mijn BSL.

Login

Als u al geregistreerd bent, hoeft u alleen maar in te loggen om onbeperkt toegang te krijgen tot Mijn BSL.

Inloggen
Top
Gepubliceerd in:
hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

2021 | OriginalPaper | Hoofdstuk

4. Moeheid

Auteurs : Prof. dr. H. de Vries, Dr. A. Thijs

Gepubliceerd in: Diagnostiek van alledaagse klachten

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Moeheid is, zowel in de vorm van ‘moe zijn’ als het ‘snel moe worden’, een veelvoorkomende klacht. Ook al blijft het meestal bij een of enkele consulten in de huisartsenpraktijk, de helft van deze patiënten heeft er na een jaar nog of opnieuw last van. De mogelijke oorzaken zijn zeer divers. Depressie is de meest gestelde diagnose. Verder blijft naast een groot aantal somatische, psychische en sociale oorzaken een belangrijk deel onverklaard. In het diagnostisch beleid dient de arts zo veel mogelijk ruimte te geven voor overleg over specifieke hulpvragen van de zijde van de patiënt. Voorgeschiedenis en anamnese leveren de belangrijkste diagnostische informatie op bij moeheid als hoofdklacht. Gezien de lage a-priorikansen op ernstige aandoeningen indien de anamnese geen aanknopingspunten oplevert, is over het algemeen een terughoudende opstelling ten aanzien van laboratoriumonderzoek en specialistische verwijzingen gewettigd. Bij patiënten ouder dan 50 jaar en bij langer dan een maand bestaande klachten kan men overwegen om een volledig lichamelijk onderzoek en een beperkt pakket eenvoudig laboratoriumonderzoek uit te voeren.
vorige hoofdstuk De waarde van diagnostische bevindingen
volgende hoofdstuk Koorts bij kinderen
Literatuur
1.
NANDA. Fatigue. In: MacFarland G, MacFarlane E, (red.). Nursing diagnosis and intervention. 2e druk. St. Lewis: Mosby; 1993. p. 288–92.
2.
Kenter EGH, Okkes IM. Prevalentie en behandeling van vermoeide patiënten in de huisartspraktijk; gegevens uit het Transitieproject. Ned Tijdschr Geneeskd. 1999;143:796–1.
3.
Hardy SE, Studenski SA. Fatigue predicts mortality in older adults. J Am Geriatr Soc. 2008;56:1910–4.
4.
Basu N, Yang X, Luben RN, et al. Fatigue is associated with excess mortality in the general population: results from the EPIC-Norfolk study. BMC Med. 2016;14:122.
5.
Sabes-Figuera R, McCrone P, Hurley M, et al. The hidden cost of chronic fatigue to patients and their families. BMC Health Serv Res. 2010;10:56.
6.
Pawlikowska T, Chalder T, Hirsch SR, et al. Population based study of fatigue and psychological distress. BMJ. 1994;308:763–6.
7.
Bleijenberg G. Attributies en chronische vermoeidheid. Ned Tijdschr Geneeskd. 1997;141:1510–2.
8.
Morrel DC, Wale CJ. Symptoms perceived and recorded by patients. J R Coll Gen Pract. 1976;26:192–9.
9.
David A, Pelosi A, McDonald E, et al. Tired, weak, or in need of rest: fatigue among general practice attenders. BMJ. 1990;301:1199–202.
10.
Van der Windt DA, Dunn KM, Spies-Dorgelo MN, et al. Impact of physical symptoms on perceived health in the community. J Psychosom Res. 2008;64:265–74.
11.
Cardol M, Bensing J, Verhaak P, Bakker D. Fatigue: determinants, course and care [Moeheid: determinanten, beloop en zorg]. Utrecht: Nivel; 2005.
12.
13.
Nijrolder I, van der Windt DA, van der Horst HE. Prognosis of fatigue and functioning in primary care: a 1-year follow-up study. Ann Fam Med. 2008;6:519–27.
14.
Nijrolder I, Leone SS, Van der Horst HE. Explaining fatigue: an examination of patient causal attributions and their (in)congruence with family doctorsʼ initial causal attributions. Eur J Gen Pract. 2015;1:1–6.
15.
Ridsdale L, Evans A, Jerrett W, et al. Patients who consult with tiredness: frequency of consultation, perceived causes of tiredness and its association with psychological distress. Br J Gen Pract. 1994;44:413–6.
16.
Kirk J, Douglas R, Nelson E, et al. Chief complaint of fatigue: a prospective study. J Fam Pract. 1990;30:33–41.
17.
Matthews DA, Manu P, Lane TJDA. Evaluation and management of patients with chronic fatigue. Am J Med Sci. 1991;302:269–77.
18.
Zaat JOM, de Haan M, Claessen FAP. Huisarts en moeheid. Maarssen: Elsevier; 1998.
19.
Ruffin MT, Cohen M. Evaluation and management of fatigue. Review. Am Fam Physician. 1994;50:625–34.
20.
Bally K, Zeller A. Praxis. Müdigkeit – ein häufiges Symptom in der Hausarztpraxis. Praxis. 2019;108:793-8.
21.
22.
Solberg LI. Lassitude. A primary care evaluation. JAMA. 1984;251:3273–6.
23.
Seller RH, Symons AB. Differential diagnosis of common complaints, 6e druk. Philadelphia, PA: Saunders; 2012.
24.
Knottnerus JA, Starmans R, Vissers A. Diagnostische conclusies van de huisarts naar aanleiding van onverklaarde moeheid. Huisarts Wet. 1987;30:9–12.
25.
Fosnocht KM, Ende JE. Approach to the adult patient with fatigue. Uptodate www.​uptodate.​com, laatste update April 2-19, geraadpleegd 27 augustus 2020.
26.
Hjelm M, Wadman B. Clinical symptoms, haemoglobin concentrations and erythrocyte biochemistry. Clin Haematol. 1974;3:689–703.
27.
Verdon F, Burnand B, Stubi CL, et al. Iron supplementation for unexplained fatigue in non-anaemic women: double blind randomised placebo controlled trial. BMJ. 2003;326(7399):1124.
28.
Roy S, Sherman A, Monari-Sparks MJ, et al. Correction of low vitamin D improves fatigue: effect of correction of low vitamin D in fatigue study (EViDiF study). N Am J Med Sci. 2014;6:396–402.
29.
Rebekka Stadje R, Dornieden K, Baum E, et al. The differential diagnosis of tiredness: a systematic review. BMC Fam Pract. 2016;17:147.
30.
Wessely S, Chalder T, Hirsch S, et al. Psychological symptoms, somatic symptoms, and psychiatric disorder in chronic fatigue and chronic fatigue syndrome: a prospective study in the primary care setting. Am J Psychiatry. 1996;153:1050.
31.
32.
Koch H, van Bokhoven MA, ter Riet G, et al. What makes general practitioners order blood tests for patients with unexplained complaints? A cross-sectional study. Eur J Gen Pract. 2008;15:22–8.
33.
Skapinakis P, Lewis G, Mavreas V. Temporal relations between unexplained fatigue and depression: longitudinal data from an international study in primary care. Psychosom Med. 2004;66:330–5.
34.
IOM (Institute of Medicine). Beyond myalgic encephalomyelitis/chronic fatigue syndrome: redefining an illness. Washington, DC: The National Academies Press; 2015. www.​iom.​edu/​mecfs.
35.
36.
Nijrolder I, van der Windt D, de Vries H, van der Horst HE. Diagnoses during follow-up of patients presenting with fatigue in primary care. CMAJ. 2009;181:683–6.
37.
Sugarman JR, Berg AO. Evaluation of fatigue in a family practice. J Fam Pract. 1984;19:643–7.
38.
Kroenke K, Wood DR, Mangelsdorff D, et al. Chronic fatigue in primary care. Prevalence, patient characteristics and outcome. JAMA. 1988;260:929–34.
39.
Valdini A, Steinhardt S, Feldman E. Usefulness of a standard battery of laboratory tests in investigating chronic fatigue in adults. Fam Pract. 1989;6:286–91.
40.
Lane TJ, Matthews DA, Manu P. The low yield of physical examinations and laboratory investigations of patients with chronic fatigue. Am J Med Sci. 1990;299:313–8.
41.
van Weert HCPM, Grundmeijer HGLM. Vage klachten in de huisartspraktijk: epidemiologie en beleid. Bijblijven. 1993;9:38–42.
42.
Bazelmans E, Vercoulen JHMM, Swanink CMA, et al. Chronic fatigue syndrome and primary fibromyalgia syndrome as recognized by GP’s. Fam Pract. 1999;16:602–4.
43.
Maaijwee NA, Arntz RM, Rutten-Jacobs LC, et al. Post-stroke fatigue and its association with poor functional outcome after stroke in young adults. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2015;86:1120–6.
44.
Oerlemans S, Mols F, Issa DE, et al. A high level of fatigue among long-term survivors of non-Hodgkin’s lymphoma: results from the longitudinal population-based PROFILES registry in the south of the Netherlands. Haematologica. 2013;98:479–86.
45.
Wessely S, Chalder T, Hirsch S, et al. Postinfectious fatigue: a prospective cohort study in primary care. Lancet. 1995;345:1333–8.
46.
Kapsenberg JG. Moe van de virussen. Ned Tijdschr Geneeskd. 1988;132:997–9.
47.
White PD, Thomas JM, Amess J, et al. Incidence, risk and prognosis of acute and chronic fatigue syndromes and psychiatric disorders after glandular fever. Br J Psychiatry. 1998;173:475–81.
48.
Van Esch S, de Vries H, van de Kreeke J. Recepten voor een goed gesprek. Amsterdam: SMPVU; 2015.
49.
Alberts M, Smets EMA, Vercoulen JHMM, et al. Verkorte moeheidsvragenlijst: een praktisch hulpmiddel bij het scoren van vermoeidheid. Ned Tijdschr Geneeskd. 1997;141:1526–30.
50.
Tiesinga LJ. Fatigue and exertion fatigue. From description through validation to application of the Dutch Fatigue Scale (DUFS) and the Dutch Exertion Fatigue Scale (DEFS) [dissertatie]. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen; 1999.
51.
Grundmeijer HGLM, Rutten GEHM, Damoiseaux RAMJ. Het geneeskundig proces. Klinisch redeneren van klacht naar therapie. 5e druk. Amsterdam: Reed Bussiness; 2014.
52.
Eulderink F, Heeren TJ, Knook DL, Ligthart GJ. Inleiding gerontologie en geriatrie. 4e druk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2004.
53.
Harrison M. Pathology testing in the tired patient a rational approach. Aust Fam Physician. 2008;37:908–10.
54.
Ridsdale L, Evans A, Jerrett W, et al. Patients with fatigue in general practice: a prospective study. BMJ. 1993;307:103–6.
55.
Gialamas A, Beilby JJ, Pratt NL, et al. Investigating tiredness in Australian general practice. Do pathology tests help in diagnosis? Aust Fam Physician. 2003;32:663–6.
56.
Koch H, van Bokhoven A, ter Riet G, et al. Ordering blood tests for patients with unexplained fatigue in general practice: what does it yield? Results of the VAMPIRE trial. Br J Gen Pract. 2009;59:93–100.
57.
58.
Zaat JOM, Schellevis FG, Kluijt I, et al. Laboratoriumonderzoek bij de klacht moeheid in de huisartspraktijk. Huisarts Wet. 1992;35:183–7.
59.
Van der Meer JWM, Rijken PM, Bleijenberg G, et al. Aanwijzingen voor het beleid bij langdurige lichamelijk onverklaarde moeheidsklachten. Ned Tijdschr Geneeskd. 1997;141:1516–9.
60.
Jurado RL. Why shouldn’t we determine the erythrocyte sedimentation rate? Clin Infect Dis. 2001;33:548–9.
61.
Dinant GJ, Knottnerus JA, van Wersch JWJ. Het onderscheidend vermogen van de BSE-bepaling in de dagelijkse praktijk. Huisarts Wet. 1992;35:197–224.
62.
Houben PHH, van der Weijden T, Winkens RAG, Grol RPTM. Cascade effects of laboratory testing are found to be rare in low disease probability situations: prospective cohort study. J Clin Epidemiol. 2010;63:452–8.
63.
64.
Metagegevens
Titel
Moeheid
Auteurs
Prof. dr. H. de Vries
Dr. A. Thijs
Copyright
2021
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Boek
Diagnostiek van alledaagse klachten

Print ISBN: 978-90-368-2619-8

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2620-4

Copyright: 2021

DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2620-4_4