Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften Toetsvragen Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
Inloggen

Welkom bij THIM Hogeschool voor Fysiotherapie & Bohn Stafleu van Loghum

THIM Hogeschool voor Fysiotherapie heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen. Je kunt je links eenvoudig registreren. Met deze gegevens kun je thuis, of waar ook ter wereld toegang krijgen tot Mijn BSL. Heb je een vraag, neem dan contact op met helpdesk@thim.nl.

» Andere revante producten voor THIM studenten en medewerkers.

Registreer

Om ook buiten de locaties van THIM, thuis bijvoorbeeld, van Mijn BSL gebruik te kunnen maken, moet je jezelf eenmalig registreren. Dit kan alleen vanaf een computer op een van de locaties van THIM.

Eenmaal geregistreerd kun je thuis of waar ook ter wereld onbeperkt toegang krijgen tot Mijn BSL.

Login

Als u al geregistreerd bent, hoeft u alleen maar in te loggen om onbeperkt toegang te krijgen tot Mijn BSL.

Inloggen
Top
Gepubliceerd in:
hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

2019 | OriginalPaper | Hoofdstuk

4. Neuropsychologische afwijkingen bij het chronischevermoeidheidssyndroom en gevolgen voor diagnostiek en behandeling

Auteur : dr. M. G. Vollema

Gepubliceerd in: De rol van neuropsychologie bij psychotherapie

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

In dit hoofdstuk worden de neuropsychologische afwijkingen besproken die bij patiënten met het chronisch vermoeidheidssyndroom kunnen voorkomen. Het wetenschappelijk onderzoek laat zien dat het vooral gaat om een traag tempo van visuele en auditieve informatieverwerking en om aandachtsstoornissen. De aanwijzingen voor geheugenstoornissen waren minder éénduidig. Co-morbide angst- en depressieve stoornissen en een mogelijk onderpresteren kunnen de gevonden neuropsychologische stoornissen niet verklaren. Hierdoor lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat deze neuropsychologische afwijkingen een centraal onderdeel uit maken van het chronischevermoeidheidssyndroom. Er wordt vervolgens stil gestaan bij de implicaties van deze neuropsychologische afwijkingen voor de diagnostiek en de behandeling van patiënten met het chronischevermoeidheidssyndroom.
vorige hoofdstuk Kwetsbaarheid en veerkracht
volgende hoofdstuk Neuropsychologische stoornissen bij depressie en de consequenties voor psychotherapie bij depressie
Voetnoten
1
Wanneer je last hebt van ‘brainfog’ zit je in een continue waas; een soort slaapmodus. Je kunt niet helder denken en hebt een vissenkom-gevoel of het gevoel dat je watten in je hoofd hebt zitten. Problemen op het gebied van taal, geheugen, aanpassingsvermogen met betrekking tot gedrag, impulscontrole, planning, aandacht, patronen herkennen, rekenen en andere denkvaardigheden zijn wisselend aanwezig.
 
Literatuur
Arrindell, W. A., & Ettema, J. H. M. (2003). SCL-90 symptom chekList. Amsterdam: Pearson Clinical.
Bleijenberg, G., Meer, J. van der, Horst, H. van der, & Knoop, H. (2012). Chronische vermoeidheid in perspectief. In G. Bleijenberg, H. van der Horst, J. van der Meer & H. Knoop (Red.), Chronische vermoeidheid (pag. 11–21). Utrecht: De Tijdstroom.
Blockmans, D., Persoons, P., Houdenhove, B. van, & Bobbaers, H. (2006). Does methylphenidate reduce the symptoms of chronic fatigue syndrome? The American Journal of Medicine, 119(2), 23–30.CrossRef
Bombardier, C. H., & Buchwald, D. (1996). Chronic fatigue, chronic fatigue syndrome and fybromyalgia: Disability and healthcare-use. Medical Care, 34(9), 924–930.CrossRef
Brickenkamp, R., Schmidt-Atzert, L., Liepmann, D., & Oosterveld, P. (2014). d2-R. Aandachts- en concentratietest. Amsterdam: Hogrefe Uitgevers BV.
Claypoole, K. H., Mahurin, R., Fisher, M. E., Goldberg, J., Schmaling, K. B., Schoene, R. B., et al. (2001). Cognitive compromise following exercise in monozygotic twins discordant for chronic fatigue syndrome: Fact or artifact? Applied Neuropsychology, 8(1), 31–40.CrossRef
Claypoole, K. H., Noonan, C., Mahurin, R. K., Goldberg, J., Erickson, T., & Buchwald, D. (2007). A twin study of cognitive function in chronic fatigue syndrome: The effects of sudden illness onset. Neuropsychology, 21(4), 507–513.CrossRef
Cockshell, S. J., & Mathias, J. L. (2010). Cognitive functioning in chronic fatigue syndrome: A meta-analysis. Psychological Medicine, 40(8), 1253–1267.CrossRef
Cockshell, S. J., & Mathias, J. L. (2012). Test effort in persons with chronic fatigue syndrome when assessed using the Validity Indicator Profile. Journal of Clinical Experimental Neuropsychology, 34(7), 679–687.CrossRef
Cohen, J. (1988 2nd edition). Statistical power analysis for the behavioral Sciences. Hillsdale, NY: Erlbaum.
Conners, C. K., & Staff, M. H. S. (2000). Conners’ continuous performance test II: Computer program for Windows technical guide and software manual. North Tonwanda, NY: Multi-Health Systems.
Crews, W. D., & Harrison, D. W. (1995). The neuropsychology of depression and its implications for cognitive therapy. Neuropsychology Review, 5(2), 81–123.CrossRef
Fisher, H., & Crawley, E. (2013). Why do young people with chronic fatigue syndrome/ME feel anxious? A qualitative study. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 18(4), 556–573.CrossRef
Fukuda, K., Straus, S. E., Hickie, I., Sharpe, M. C., Dobbins, J. G., & Komaroff, A. (1994). The chronic fatigue syndrome: A comprehensive approach to its definition and study. International Chronic Fatigue Syndrome Study Group. Annals of Internal Medicine, 121(12), 953–959.CrossRef
Geurtsen, G. J., & Schmand, B. (2014). Mild cognitive impairment bij de ziekte van Parkinson. Tijdschrift voor Neuropsychologie, 2, 94–107.
Geusgens, C., Baars-Elsinga, B., Visser-Meily, A., & Heugten, C. van (2014). Niet rennen maar plannen. Kenniscentrum Revalidatiegeneeskunde Utrecht/Universiteit Maastricht.
Gezondheidsraad (2018). ME/CVS. Publicatienr. 2018/07. Den Haag.
Gorissen, M., & Schmand, B. (2014). Mentale inspanning en onderpresteren. In M. Hendriks, R. Kessels, M. Gorissen, B. Schmand & A. Duits (Red.), Neuropsychologische diagnostiek: De klinische praktijk (pag. 157–172). Amsterdam. Uitgeverij Boom.
Green, M. F. (1998). Schizophrenia from a neurocognitive perspective. Boston: Allyn and Bacon.
Greiffenstein, M., Gervais, R., Baker, W. J., Artiola, L., & Smith, H. (2012). Symptom validity testing in medically unexplained pain: A chronic regional pain syndrome type 1 case series. The Clinical Neuropsychologist, 27, 138–147.CrossRef
Gronwall, D., & Sampson, H. (1974). The psychological effects of concussion (the Paced Auditory Attention Test (PASAT). Auckland University Press/Oxford University Press.
Hammes, J. W. G. (1978). Stroop Kleur-Woord test. Handleiding. Amsterdam: Pearson Clinical.
Hart, O. van der, Nijenhuis, E., & Steele, K. (2010). Het belaagde zelf. Structurele dissociatie en de behandeling van chronische traumatisering. Amsterdam: Boom.
Heaton, S. K., Chelune, G. J., Talley, J. L., Kay, G. G., & Curtiss, G. (1993). Wisconsin card sorting test manual: Revised and expanded. Odessa, Fl: Psychological Assessment Resources.
Hoof, E. van, Cluydts, R., & Meirleir, K. de (2003). Atypical depression as a secondary symptom in chronic fatigue syndrome. Medical Hypotheses, 61(1), 52–55.CrossRef
Houdenhove, B. van, Neerinckx, E., Lysens, R., Vertommen, H., Houdenhove, L. van, Onghena, P., et al. (2001). Victimization in chronic fatigue syndrome and fibromyalgia in tertiary care: A controlled study on prevalence and characteristics. Psychosomatics, 42(1), 21–28.CrossRef
Hout, M. van, & Gorissen-van Eenige, M. (2012). De Amsterdamse korte termijn geheugen test. In A. Bouma, J. Mulder, J. Lindeboom & B. Schmand (Red.), Handboek neuropsychologische diagnostiek (pag. 809–820). Amsterdam: Pearson.
Knoop, H. (2018). ME is niet puur lichamelijk. NRC Handelsblad, 23 maart 2018.
Knoop, H., & Wiborg, J. (2012). Behandeling van CVS. In G. Bleijenberg, H. van der Horst, J. van der Meer & H. Knoop (Red.), Chronische vermoeidheid (pag. 11–21). Utrecht: De Tijdstroom.
Komaroff, A. L. (1993). Clinical presentation of chronic fatigue syndrome. Ciba Foundation Symposium, 173, 43–54.PubMed
Lindeboom, J., & Schmand, B. (2003). Visuele associatie test. Handleiding. Leiden: Pits Uitgeverij.
Merckelbach, H. (2016). Een debat dat blijft vermoeien. NRC Handelsblad, 21 oktober 2016.
Michiels, V., & Cluydts, R. (2001). Neuropsychological functioning in chronic fatigue syndrome: A review. Acta Psychiatrica Scandinavia, 103(2), 84–93.CrossRef
Mulder, J. L., Dekker, R., & Mulder, P. H. (1996). Verbale leer en geheugen test. Handleiding. Amsterdam: Pearson Assessment and Information B.V.
Ocon, A. J. (2013). Caught in the thickness of brain fog: Exploring the cognitive symptoms of chronic fatigue syndrome. Frontiers in Physiology, 4, 1–9.
Okada, T., Tanaka, M., Kuratsune, H., Watanabe, Y., & Sadato, N. (2004). Mechanisms underlying fatigue: A voxel-based morphometric study of chronic fatigue syndrome. BMC Neurology, 4, 14.
Putte, E. M. van de (2006). Exploring chronic fatigue syndrome in adolescents. Proefschrift. Utrecht: Universiteit Utrecht.
Roy-Byrne, P., Smith, W. R., Golberg, J., Afari, N., & Buchwald, D. (2004). Posttraumatic stress disorder among patients with chronic pain and chronic fatigue. Psychological Medicine, 34, 363–368.CrossRef
Saan, R. J., & Deelman, B. G. (1986). De 15 woordentest A en B. Een voorlopige handleiding (Intern rapport). Groningen: AZG.
Saez-Francas, N., Alegre, J., Calvo, N., Antonio Ramos-Quiroga, J., Ruiz, E., Hernandez-Vara, J., et al. (2012). Attention deficit/hyperactivity disorder in chronic fatigue syndrome patients. Psychiatry Research, 200(2–3), 748–753.CrossRef
Santamarina- Perez, P., Eiroa-Orosa, F. J., Freniche, V., Moreno-Mayos, A., Alegre, J., Saez, N., et al. (2011). Length of illness does not predict cognitive dysfunction in chronic fatigue syndrome. Applied Neuropsychology, 18(3), 216–222.CrossRef
Schmand, B., & Lindeboom, J. (2005). Amsterdam short-term memory test. Manual. Leiden: PITS.
Schmand, B., Lindeboom, J., & Harskamp, F. van (1992). Nederlandse Leestest voor Volwassenen. In A. Bouma, J. Mulder & J. Lindeboom (Red.), Neuropsychologische diagnostiek (pag. A45–A52). Lisse: Swets en Zeitlinger.
Schmand, B., Sterke, S. de, & Lindeboom, J. (1999). Amsterdamse korte termijn geheugen test. Handleiding. Amsterdam: Pearson.
Schmidt, M. (1996). Rey auditory verbal learning test: A handbook. Los Angeles (CA): Western Psychological Services.
Smith, G. P., & Burger, G. K. (1997). Detection of malingering: Validation of the Structured Inventory of Malingered Symptomatology (SIMS). Journal of the Academy of Psychiatry and the Law, 25, 180–183.
Sturm, W. (2016). Perception and attention functions: Vigilance. Handleiding. Wenen: Viena Test System Neuro.
Teitelbaum, J. (2011). Is autism related to CFS and fybromyalgia? Complementary Medicine, 30th June, 1–3.
Tiersky, L. A., Johnson, S. K., Lange, G., Natelson, B. H., & DeLuca, J. (1997). Neuropsychology of chronic fatigue syndrome: A critical review. Journal of Clinical Experimental Neuropsychology, 19(4), 560–586.CrossRef
Tombaugh, T. (1996). Test of Memory and Malingering – TOMM. Toronto: Mental Health Systems.
Twisk, F. N. M., Arnoldus, R. J. W., & Maes, M. (2010). Letter to the Editor: Plausible explanations for neurocognitive deficits in ME/CFS, aggravation of neurocognitive impairment induced by exertion. Psychological Medicine, 40(7), 1230–1231.CrossRef
Vlaminck, P., & Kramer, L. (2017). Schizofrenie en persoonlijkheidspathologie. In E. H. M. Eurelings-Bontekoe, R. Verheul & W. M. Snellen (Red.), Handboek persoonlijkheidspathologie (pag. 504–514). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Vollema, M. G. (2006). De neuropsychologie in de psychiatrie. In H. Hovens & H. J. G. M. van Megen (Red.), Handboek psychologische psychiatrie (pag. 131–147). Utrecht: De Tijdstroom.
Warrington, E. K. (1984). Recognition memory test. Windsor, UK: NFER-Nelson.
Wechsler, D. (1981). Wechsler adult intelligence scale-revised. Amsterdam: Pearson Clinical.
Werf, S. P. van der, Prins, J. B., Jongen, P. J., Meer, J. W. van der, & Bleijenberg, G. (2000). Abnormal neuropsychological findings are not necessarily a sign of cerebral impairment: A matched comparison between chronic fatigue syndrome and multiple sclerosis. Neuropsychiatry, Neuropsychology and Behavior Neurology, 13(3) 199–203.
White, P. D., Goldsmith, K. A., Johnson, A. L., Potts, L., Walwyn, R., et al. (2011). Comparison of adaptive pacing therapy, cognitive behaviour therapy, graded exercise therapy, and specialist medical care for chronic fatigue syndrome (PACE): A randomised trial. The Lancet, 377(9768), 823–836.CrossRef
Wilshire, C., Kindlon, T., Matthees, A., & McGrath, S. (2017). Can patients with chronic fatigue syndrome really recover after graded exercise or cognitive behavioural therapy? A critical commentary and preliminary re-analysis of the PACE trial. Journal of Fatigue: Biomedicine, Health and Behavior, 5(1).
Young, J. L. (2013). Chronic fatigue syndrome: 3 cases and discussion of the natural history of attention-deficit/hyperactivity disorder. Postgraduate Medicine, 125(1), 162–168.CrossRef
Metagegevens
Titel
Neuropsychologische afwijkingen bij het chronischevermoeidheidssyndroom en gevolgen voor diagnostiek en behandeling
Auteur
dr. M. G. Vollema
Copyright
2019
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Boek
De rol van neuropsychologie bij psychotherapie

Print ISBN: 978-90-368-2262-6

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2263-3

Copyright: 2019

DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2263-3_4