De rechten van de patiënt staan in de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO). Een patiënt heeft recht op zorg, maar de zorgverlener bepaalt wat nodig is aan zorg.
Patiënt en zorgverlener gaan een behandelovereenkomst aan met rechten en plichten. De zorgverlener moet de patiënt voldoende informatie geven over de aard van onderzoek en behandeling, het doel en de mogelijke gevaren (informatieplicht). De patiënt moet toestemming geven voor elk onderzoek en elke behandeling (instemmingsvereiste).
Een patiënt mag behandeling weigeren en besluiten dat hij bepaalde dingen niet wil weten. Er zijn afspraken over doorgeven van uitslagen en informatie door de assistent. De zorgverlener moet gegevens vastleggen in een dossier.
Alleen (mede)behandelaars die de informatie nodig hebben om goede zorg te leveren, kunnen volgens strenge regels de gegevens inzien via het Landelijk Schakelpunt (LSP). De Wet zorg en dwang en de Wet verplichte ggz beperken patiëntenrechten voor wilsonbekwame volwassenen.
