Stoornissen in de zuur-basebalans zijn altijd een uiting van een (ernstige) onderliggende ziekte (stoornis als symptoom). Zuur-baseafwijkingen kunnen ook zelf tot belangrijke problemen leiden (stoornis als ziekte). Bij onderzoek van arterieel bloed is er een acidose bij pH < 7,35, en een alkalose bij pH > 7,45. Metabole acidose is het gevolg van een toename van zuurvorming of een absoluut tekort aan bicarbonaat en wordt respiratoir gecompenseerd door hyperventilatie. De klachten en behandeling worden vooral bepaald door de onderliggende ziekte. Metabole alkalose wordt veroorzaakt door een overmaat van bicarbonaat en wordt respiratoir gecompenseerd door hypoventilatie. Acute respiratoire acidose is een uiting van een falend respiratoir systeem en is te beschouwen als een medical emergency. Respiratoire alkalose wijst altijd op een toegenomen alveolaire ventilatie; de onderliggende oorzaak is in veel gevallen behandelbaar. Bij sommige ziektebeelden is er een gemengde zuur-basestoornis.
