In dit hoofdstuk worden afwijkingen van de lymfevaten aan de benen gepresenteerd. De belangrijkste daarvan is het lymfoedeem, een zwelling van een of beide benen en voeten door ophoping van lymfevocht door een verstoring van het evenwicht tussen lymfeaanvoer en -afvloed. Het primair lymfoedeem wordt veroorzaakt door een – soms erfelijke – ontwikkelingsstoornis van het lymfestelsel; meestal zijn dan beide benen aangedaan. Secundair lymfoedeem ontstaat door beschadiging van een voorheen normaal lymfestelsel en is meestal het gevolg van herhaalde infecties (vooral wondroos, erysipelas) of chronische veneuze ziekte, soms van zeer sterk overgewicht of immobiliteit. De ontstaanswijze, verschillende vormen, oorzaken, behandeling en vooral de klinische beelden van lymfoedeem worden uitgebreid besproken. Een groot aantal afbeeldingen laat zien hoe een beginnend lymfoedeem zich in de loop van de jaren, wanneer geen goede behandeling wordt gegeven, kan ontwikkelen tot het invaliderend en dramatisch beeld van elephantiasis nostras verrucosa, een ‘olifantenbeen met wratachtige woekeringen’.
