Inleiding Huisarts-patiëntcommunicatie is van groot belang voor de kwaliteit van zorg. De invloed van nationale kenmerken van gezondheidszorgsystemen, zoals de poortwachtersrol van de huisarts, op de communicatie is tot nu toe niet onderzocht. Daarom is een internationaal vergelijkend onderzoek gedaan naar verschillen in huisarts-patiëntcommunicatie tussen wel- en niet-poortwachterslanden.
Methode Zes West-Europese landen waren betrokken bij het onderzoek: Nederland, Groot-Brittannië en Spanje (poortwachterssysteem), en België, Duitsland en Zwitserland (geen poortwachterssysteem). In totaal ging het om 190 huisartsen en 3675 consulten. Er is onderzocht of patiënten belang hechten aan communicatieaspecten en of deze vanuit hun gezichtspunt tijdens het consult ter sprake komen. De verbale en non-verbale communicatie tussen huisartsen en patiënten is met behulp van video-opnamen van consulten beoordeeld.
Resultaten In landen zonder poortwachterssysteem verwachten patiënten meer van hun huisarts en komen communicatieaspecten ook vaker ter sprake, wellicht omdat ze elkaar beter kennen. De invloed van de poortwachtersrol op de actuele huisarts-patiëntcommunicatie is alleen daarin zichtbaar dat er vaker vragen ter verheldering worden gesteld.
Beschouwing Patiënten in landen zonder poortwachterssysteem verwachten en krijgen meer hulp in het gesprek met hun huisarts dan in landen met een poortwachterssysteem. Dit duidt op een negatieve invloed van de poortwachtersrol. De relatie tussen macro- en microkenmerken en communicatie is gecompliceerder dan was verwacht, zoals onder andere blijkt uit de bekendheid met de patiënten.
