Het menselijk lichaam bestaat voor zo’n 60 % uit vocht. Wanneer vochtverlies optreedt, bestaan er verschillende soorten infuusvloeistoffen om dit verlies aan te vullen. Gedurende de perioperatieve fase is het een van de taken van de anesthesiemedewerker de vochthuishouding van de patiënt te monitoren en in overleg met de anesthesioloog op veranderingen in de vochtverdeling te anticiperen. Ook is het in sommige gevallen nodig bloedproducten toe te dienen. Dat is niet zonder meer veilig, omdat zo’n transfusie tot een transfusiereactie kan leiden. Bij massaal bloedverlies moet tijd worden gewonnen om de bloeding te kunnen stelpen. Hiervoor dient het protocol Massaal bloedverlies gevolgd te worden. In dit hoofdstuk worden zowel infuusvloeistoffen als bloedproducten besproken, met hun indicaties en eventuele risico’s.
